Hoạt động vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường bộ giữa Việt Nam và các nước láng giềng là tấm gương phản ánh quá trình hợp tác kinh tế quốc tế qua các thời kỳ. Nói cách khác, các doanh nghiệp vận tải hàng xuyên biên giới, hàng quá cảnh bằng đường bộ giữa Việt Nam với các nước ASEAN và Trung Quốc là những người đã góp phần thúc đẩy quá trình hợp tác kinh tế giữa Việt Nam với các quốc gia láng giềng, hiện thực hóa những thỏa thuận về hợp tác quốc tế của Nhà nước. Với ưu thế về vị trí địa lý, hạ tầng giao thông đường bộ cùng với hệ thống cảng biển phát triển, Việt Nam đóng một vai trò quan trọng đối với sự lưu thông hàng hóa giữa các nước ASEAN với Trung Quốc và ngược lại. Khi chúng ta thực hiện chính sánh mở cửa và thúc đẩy hợp tác kinh tế quốc tế thì hoạt động này có được môi trường tốt hơn để phát triển, đặc biệt trong khoảng từ 10 đến 20 năm trở lại đây.

Tuy nhiên, hoạt động này đang phải đối mặt với một số khó khăn nhất định, đến từ việc hiểu, vận dụng các điều ước quốc tế cũng như sự không đồng nhất giữa các quy định trong nước với nội dung các hiệp định mà Việt Nam đã ký với các quốc gia láng giềng liên quan đến hoạt động vận chuyển hàng hóa xuyên biên giới và hàng quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam.

Quyền sở hữu trí tuệ với hàng quá cảnh

Thời gian qua, các doanh nghiệp vận chuyển hàng quá cảnh từ Trung Quốc qua lãnh thổ Việt Nam sang nước bạn Lào. Hoạt động này là hoàn toàn phù hợp với các Hiệp định vận tải hàng hóa đường bộ mà Việt Nam đã ký với Trung Quốc và Lào. Tuy nhiên, khi kiểm tra hàng hóa quá cảnh, cơ quan hải quan Việt Nam đã xử phạt các doanh nghiệp vận tải khi phát hiện hàng quá cảnh có vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Theo quan điểm của các doanh nghiệp vận tải hàng quá cảnh, việc xử phạt này là nhầm đối tượng. Các công ty vận tải Việt Nam chỉ cung cấp dịch vụ vận tải hàng hóa, thực hiện việc vận chyển hàng hóa bằng tờ khai vận chuyển độc lập. Hồ sơ vận chuyển hàng hóa thể hiện họ không phải là người mua, người bán hay chủ sở hữu hàng hóa nhưng họ lại phải chịu trách nhiệm về những vi phạm sở hữu trí tuệ của chủ hàng nước ngoài trước pháp luật Việt Nam.